İNTİFA HAKKI ( Yararlanma Hakkı)

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

İNTİFA HAKKI (Yararlanma Hakkı)

İntifa yani yararlanma hakkı; bir taşınır, taşınmaz, hak ve bir mal varlığını kullanma ondan yararlanma hakkıdır.

Bu hak bir önceki köşe yazım olan Ölünceye Kadar Bakma Akdi yani daha yalın bir ifadeyle Ölünceye Kadar Bakmak şartı karşılığında tapu devri ile karıştırılmakta olup en çok soru konusu edilen konuların neredeyse başında yer almaktadır.

Farkı şudur. Ölünceye Kadar Bakma Karşılığında Tapu Devrinde; taşınmaz veya taşınır mülkiyet örneğin konut veya araç ölünceye kadar bakılması karşılığında bir bütün olarak devredilirken, İntifa hakkı yani yararlanma hakkında; taşınmazın mülkiyeti örneğin konut, ev gibi taşınmazlar taşınmaz sahibinin veya bir üçüncü kişinin üzerinde kalırken sadece yararlanma hakkı olarak tapu kütüğünün irtifak hakları sütununa şerh olarak tescil edilir. Yani birincisinde ‘’tam devir’’ vardır. İkincisinde ‘’kısmi devir bir hak devri’’ söz konusudur.

Örneğin koca eşinin ölümü nedeniyle ikinci evliliğini yapacak. Evleneceği kadın başını sokacak bir ev ayrıca evleneceği kocanın ölümü halinde maaşı kalsın istiyor. Ancak adamın çocukları emekli maaşına tamam diyor ancak evine, tarlasına rıza göstermediği gibi kadının mirasa ortak olmasını sakıncalı görüyor.

İşte bu durumda ‘’ intifa hakkı’’ yani yararlanma hakkı devreye giriyor. Buna benzer örnekleri hayatımızın belli aşamalarında yaşıyoruz. Bende zaman zaman bu konularda fikirlerine başvurulan bir kişi olarak böyle bir durumda kişiye intifa hakkını öneriyorum.

İntifa hakkı 3 şekilde kurulabilir.

• Sözleşmeyle kurulan intifa hakkı
• Kanunla doğan intifa hakkı
• Mahkeme kararıyla kurulan intifa hakkı

Biz burada en çok başvurulan intifa hakkı olan ‘’ Sözleşmeyle Doğan İntifa Hakkından’’ yani Tapu Müdürlüklerinde resmi senet düzenlenip imza atılarak elde edilen yararlanma hakkından bahsedeceğim.

Yani basit bir ifadeyle bir ev veya konut düşünelim. İntifa hakkı kişisel ve sınırlı bir ayni hak olduğu için konusu ev olan bir taşınmaz üzerinde tam kullanma veya yararlanma hakkı söz konusudur. Kişisel bir hak olduğu için bu hakkı elde eden kişi yani yukarıda örnekte olduğu gibi evlenme karşılığı bu hakkı elde eden kadın ‘’ölümüne kadar’’ bu ev üzerindeki kullanma yararlanma hakkı devam eder. Ölümü halinde bu hak kuru mülkiyetini üzerinde tutan kocanın veya kuru mülkiyeti bir başkasına devredilmişse o kişinin uhdesine geçer.

Bu hak kişiye sıkı sıkıya bağlı bir hak olduğu için bir başkasına devredilemez. İntifa hakkı sahibinin ölümü halinde mirasçılarına geçmez. Kişinin ölümü ile sona erer. Tüzel kişilerde yani şirket gibi kuruluşlar için süreli veya süresiz kurulabilir. Süreli kurulmuşsa süre bitince süresiz kurulmuşsa şirketin tüzel kişiliğinin sona ermesi halinde intifa hakkı da sona erer.

İntifa hakkının diğer bir esprisi bir konutun devrini üzerinde tutan koca kullanma yararlanma hakkını bir başkasına örneğin yeni evleneceği ikinci eşine devretmesi durumunda o taşınmazı kiraya veremez. Ancak intifa hakkını devralan kişi bu taşınmazı kiraya verebilir. Kuru mülkiyeti üzerinde tutan taşınmaz sahibi eğer intifa hakkı belirli bir süre ile kurulmuşsa o sürenin bitim anından itibaren bir başkasına kiraya verebilir veya kira sözleşmesi kurabilir.

Ayrıca sürelide olsa tapuya tescil edilmiş bir intifa hakkı tapu kütüğünden terkin edilmedikçe aynı taşınmaz üzerinde ikinci bir intifa hakkı kurulamaz. Terkin edilmesi halinde yeni bir intifa hakkı kurulabilir. Süreli intifa hakkının süresi en fazla 100 yıl olması şartıyla tarafların istemesi halinde uzatılabilir. İntifa hakkı kişisel bir hak olduğu için bir alacak meselesine konu olması halinde ‘’ Haciz’’ edilebilir ancak yaralanma hakkı haczini isteyen alacaklıya geçmez.

İntifa hakkı hisseli taşınmaz üzerinde de kullanılabilir. Veya müstakil bir taşınmazın bir kısmı üzerinde krokiye bağlanmak şartıyla da kurulabilir. Örneğin petrol istasyonları intifa hakkını bu şekilde kullanır.

İntifa hakkını devreden ve kuru mülkiyetini uhdesinde tutan taşınmaz sahibi taşınmazı devredebilir. İpotek edilebilir. Mal paylaşımında taksim işlemine konu olabilir.

SONA ERMESİ:

4721 sayılı TMK’nun 797.maddesi kapsamında taşınmazın yok olması, hak sahibinin intifa hakkından vazgeçmesi, sürenin dolması ve ölümü gibi sebeplere bağlı olarak sona erer. Bu sona erme sebepleri taşınmazın kuru mülkiyetini üzerinde tutan taşınmaz sahibine tek taraflı ‘’ terkin’’ ettirme yetkisi verir.

MALİ YÖNÜ:

İntifa hakkının tesisinde 492 sayılı harçlar kanununun 20.e maddesi gereğince belediyeden alınacak rayiç bedel veya üzerindeki bir beyan bedelinin 2/3 oranında tapu harcı tahsil edilir.

Örneğin, rayiç bedel veya bu bedelin üstünde gösterilen bedel 300 bin olsun. Tapu harcı 2/3’ü olan 200 bin üzerinden binde 20 veya yüzde 2 olarak alınır. Ayrıca yöresel katsayı üzerinden döner sermaye ücreti tahsil edilir.

• İntifa hakkı sahibi kuru mülkiyet sahibi mirasçı lehine bedelsiz feragat halinde veya intifa hakkı sahibinin ölümü halinde terkin istenmesi halinde veya intifa hakkı sahibi şirketin tüzel kişiliği sona ermesi halinde 492 sayılı harçlar kanunun 4 sayılı tarifenin 14 madde pozisyonu gereği ‘’ maktu terkin harcı’’
• İntifa hakkı sahibi bu hakkından kanuni mirasçılar dışında bir başkası lehine bedelsiz feragat halinde veya süreli intifa hakkının süresinin dolması halinde ‘’ bağış harcı’’ alınır.

Yeni bir konu yeni bir yazıda buluşmak dileğiyle…